|
การทบทวนวรรณกรรมการศึกษาผักพื้นบ้านภาคเหนือของนักวิชาการไทย พ.ศ. 2528–2568 เพื่อพัฒนาแนวทางการออกแบบภูมิสถาปัตยกรรมชุมชนบนฐานภูมิปัญญาพื้นถิ่น |
|---|---|
| รหัสดีโอไอ | |
| Creator | อัมพิกา อำลอย |
| Title | การทบทวนวรรณกรรมการศึกษาผักพื้นบ้านภาคเหนือของนักวิชาการไทย พ.ศ. 2528–2568 เพื่อพัฒนาแนวทางการออกแบบภูมิสถาปัตยกรรมชุมชนบนฐานภูมิปัญญาพื้นถิ่น |
| Contributor | ปวร มณีสถิตย์, ศศิพิมพ์ ปรีชม |
| Publisher | Thai Association of Landscape Architects |
| Publication Year | 2568 |
| Journal Title | Journal of Landscape Architecture and Planning |
| Journal Vol. | 7 |
| Journal No. | 1 |
| Page no. | 283283 |
| Keyword | ผักพื้นบ้านภาคเหนือ, ภูมิปัญญาท้องถิ่น, ภูมิสถาปัตยกรรมชุมชน, วัฒนธรรมอาหาร |
| URL Website | https://so01.tci-thaijo.org/index.php/LAJ/index |
| Website title | ThaiJO |
| ISSN | 3027-8503 (Online) |
| Abstract | ผักพื้นบ้านภาคเหนือเป็นทรัพยากรชีวภาพที่มีความสำคัญหลายมิติ ทั้งด้านอาหาร สุขภาพ วัฒนธรรม และภูมิทัศน์ สะท้อนภูมิปัญญาท้องถิ่นที่สืบทอดผ่านวิถีการบริโภค การปรุงอาหาร และการใช้สมุนไพร งานวิชาการเกี่ยวกับผักพื้นบ้านภาคเหนือในช่วง พ.ศ. 2528–2568 ครอบคลุมตั้งแต่การสำรวจและบันทึกองค์ความรู้ดั้งเดิม การศึกษาด้านโภชนาการและสุขภาพ ไปจนถึงการเชื่อมโยงกับเศรษฐกิจสร้างสรรค์และการท่องเที่ยวเชิงอาหาร อย่างไรก็ตาม งานที่มุ่งสังเคราะห์คุณค่าของผักพื้นบ้านในมิติการออกแบบภูมิสถาปัตยกรรมยังมีจำกัด บทความปริทัศน์นี้มีวัตถุประสงค์ 2 ประการ คือ (1) ทบทวนวรรณกรรมผลงานวิชาการเกี่ยวกับผักพื้นบ้านภาคเหนือของนักวิชาการไทยในช่วงสี่ทศวรรษ (พ.ศ. 2528–2568) และ (2) สังเคราะห์แนวทางการออกแบบภูมิสถาปัตยกรรมชุมชนบนฐานภูมิปัญญาท้องถิ่น การศึกษานี้ใช้วิธีการทบทวนวรรณกรรม โดยคัดสรรผลงานวิชาการจำนวน 17 เรื่องจากฐานข้อมูลคุณภาพ ได้แก่ Thai Digital Collection (TDC), Thai Journals Online (ThaiJO), สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) และสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) พร้อมกำหนดเกณฑ์การคัดเลือกที่ชัดเจน ผลการสังเคราะห์จำแนกองค์ความรู้ออกเป็น 4 มิติ ได้แก่ (1) สุขภาพและโภชนาการ (2) ภูมิปัญญาท้องถิ่นและวัฒนธรรม (3) เศรษฐกิจและการท่องเที่ยวเชิงอาหาร และ (4) ความหลากหลายทางชีวภาพและการอนุรักษ์พันธุ์พืช ผลการศึกษาพบว่า งานวิชาการเกี่ยวกับผักพื้นบ้านได้พัฒนาอย่างต่อเนื่องจากการบันทึกเชิงชีวภาพสู่การประยุกต์ใช้ในมิติสุขภาพ เศรษฐกิจ และวัฒนธรรม ตลอดจนสะท้อนโอกาสในการบูรณาการสู่การออกแบบภูมิสถาปัตยกรรมชุมชน ซึ่งเชื่อมโยงคุณค่าด้านอาหาร สุขภาพ และวัฒนธรรมเข้ากับพื้นที่ใช้สอยในชุมชน ข้อเสนอสำคัญ คือ การบูรณาการผักพื้นบ้านภาคเหนือสู่การออกแบบภูมิสถาปัตยกรรมชุมชนบนฐานภูมิปัญญาท้องถิ่น เป็นแนวทางในการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชและอัตลักษณ์วัฒนธรรม พร้อมเสริมสร้างคุณค่าด้านสุขภาพ สังคม และเศรษฐกิจอย่างยั่งยืนในอนาคต |
